ADI HALA MEÇHUL

Çoksatanlardan düşmeyen İngiliz Edebiyatının önemli yazarlarından George Orwell, ‘Politika ve İngiliz Dili’ adlı makalesinde yazarlara, yazma üzerine kurallaştırılmaması gereken önerilerde bulunmuştu.

Orwell, ülkemizde de ‘1984’ ve ‘Hayvan Çiftliği’ romanları ile çok sevildi. Özellikle şu pandemi sürecinde yine çok okunan yazarlardan oldu. Bugün çoksatanlar listesini hazırlarken Orwell yine vardı.

Her hafta mutlaka oluyor. Pandemi sürecinde gözlemlediğim Orwell’den en çok ‘1984’ okundu. Onunla ilgili bir içerik hazırlamak istedim. Yazı dilini çok sevdiğim yazarın ‘Politika ve İngiliz Dili’ makalesindeki önerileri geldi aklıma. Sizinle paylaşmamışım.

Pandemi süreci hepimizi bir şekilde etkiledi. Yazmak konusunda şöyle bir silkelenmeye ihtiyacımız olur belki. Orwell, özellikle kullandığımız dili ve o dili kullanan kendimizi sorgulamaya itiyor. Düşündürüyor. Tabii bu yazı Orwell’in kendi dili hakkında; ama olsun, biz de aynı kuralları Türkçemiz için düşünebiliriz…

#evdeyimokuyorum

Orwell'in 'Politika ve İngiliz Dili' makalesinin tamamını okumak isterseniz buraya tıklayınız.

6 TEMEL KURAL

- Asla basılı olarak görmeye alıştığınız bir metafor, teşbih ya da deyim kullanmayın.

- Kısa bir kelimenin yeterli olacağı durumlarda asla uzun bir kelime tercih etmeyin.

- Eğer çıkarılabilecek bir kelime varsa onu her zaman çıkarın.

- Etken bir cümle kurabilecekken edilgen bir cümle kurmayın.

- Eğer gündelik dilde karşılığını bulabiliyorsanız asla yabancı bir deyiş, bilimsel kelime ya da jargon kullanmayın.

- Barbarca bir söz etmek yerine bu kurallardan herhangi birini en yakın zamanda unutun.

ORWELL BU KURALLARI NEDEN SIRALADI

Orwell, burada dilin edebi kullanımından çok ifade biçiminde bir araç olduğunu düşünüyordu. Standartları oldukça yüksek bu kurallar, yazarı ve yazar adaylarını yazıda seçtikleri kelimeleri nasıl ve neden kullandıklarını düşünmeye teşvik ediyordu.

Dilin amacı doğru anlaşılmalıydı. Kişi gerçeğinden kaçıp gizlenmek yerine kendini, yazdıklarını ifade etmek için dili anlayarak kullanmalıydı.

YAZARIN KENDİNE SORACAĞI 4 SORU

Evet, Orwell bu kuralları sorgulamamız için sıralıyor. Peki bir yazar kendine hangi soruları sormalı? Özenli bir yazar, yazdığı her cümlede kendi kendine hiç değilse dört soru soracaktır, şöyle ki:

- Ne söylemeye çalışıyorum?

- Hangi kelimeler bunu en iyi ifade eder?

Hangi imge ya da deyim bunu daha açık ifade eder?

- Bu imge etki yaratabilecek yenilikte mi?

Ve muhtemelen iki soru daha soracaktı:

- Bunu daha kısa bir biçimde ifade edebilir miyim?

- Kaçınılacak kadar nahoş bir şey söylüyor muyum?

Yorumlar